VĂN HÓA NÓI KHÔNG VÀ VĂN HÓA … IM RU BÀ RÙ

Hồi mình mới ra đời, đi làm ở Sheraton, có dịp làm với người nước ngoài, và có bạn đồng nghiệp là người nước ngoài, thì điều họ than phiền nhiều nhất về người Việt (nói chung chung vơ đũa cả nắm) là: “mấy bạn rất dễ thương, hiếu khách, nhưng có điều tui không hiểu mấy bạn có hiểu không, có đồng ý không, có làm được không, có ý kiến gì không, vì nhiều lần mọi người nói yes hoặc … cười rất dễ thương, sau đó mấy bạn … mất hút luôn, hoặc làm không đúng cái tui yêu cầu” 

Nhưng mình chưa lam ở level đó để “kiểm tra” xem có thật không, vì mình chỉ làm theo lệnh, mình chả kêu ai làm gì cho mình hết (hahha! Làm con sen mà!). Sau này mình làm cho Intel, Nielsen, có làm với đối tác khác, nhưng … may sao toàn đối tác bự, nên họ pro lắm, trao đổi xong cái là mấy anh chị làm liền, làm pro luôn, nên mình quên béng vụ bị người nước ngoài than phiền. Dù anh chồng béo nhà mình cũng có cùng ý kiến, dù lão chả làm với người Việt mình, nhưng lão có đi du lịch 1 tháng ở VN, lão bảo mọi người cười rất tươi, nhưng nhiều khi lão không hiểu mọi người có hiểu câu hỏi của ảnh không, hoặc nếu không hiểu thì bảo không cho gọn, đằng này … vòng vo dễ thương, ảnh không hiểu gì cả. hụ hụ!! 

Bây giờ mình có việc làm với người Việt mình nhiều hơn, nhưng toàn những cty bé xíu xiu. Và mình công nhận, đa phần, mọi người … như thế thật. Mình không nói tất cả, nhưng mình làm việc với 30 công ty, hết 28 công ty … mất hút! Hứa xong, hứa rất dễ thương, xong là mình phải gửi meo đâu tầm 10 lần để biết tình hình tiếp theo. Mình nghĩ mãi, và không hiểu tại sao. Chữ “pro hay professional” thật ra không khó làm! Không đòi hỏi đầu tư lớn để làm. Nhưng không hiểu sao các công ty mình có mối quan hệ không làm được việc đó. Nhiều khi mình phải ra tối hậu thư kiểu “chị nói đi nói mãi thế thì không hay” hoặc “bây giờ em cho chị biết khi nào thì em quay lại với chị để chị còn báo với khách hang nữa chứ”. Nghĩa là mình đã cho họ quyền quyết định lời hứa. Thế mà cũng … dạ dạ và mất hút!! 

Mình lại … vắt chân lên đầu ma nghĩ tại sao vậy? 

1)   Họ không cần tiền, không cần chén cơm này? 

2)   … không hiểu! không tìm được lí do thứ 2! Hahahha! 

Xong mình lại tự hỏi hay họ không muốn làm nhưng không nói? Đây cũng chỉ là suy đoán vì … họ có nói đâu mà mình biết! hụ hụ!!! 

Thật ra bản than mình cũng rất ngại nói không. Đặc biệt, mình được trained để làm 1 client service, thì “không bao giờ được nói không”. Nên mỗi lần nói không rất ngại. Nhưng mình luôn tự nhủ, nói có hay nói vòng vo thì càng làm người khác bực mình hơn. Đúng vậy đó! Đặc biệt trong business, rõ rang là 1 thứ tiên quyết đầu tiên! Nếu làm cho mé “thấp” – người bán, thì càng phải cẩn thận hơn. Nếu làm mé người mua, dù cao cấp, thì vẫn phải rõ rang, vì nếu không rõ rang, người bán họ hiểu sai, thì công việc của người mua cũng không trôi đâu nha các chế! 

Mình có các nguyên tắc chính trong công việc bất di bất dịch: 

1)   Trả lời khách hang trong vòng 3 giờ, nghĩa là sau khi nhận mail khách hang, thì mình sẽ phải trả lời ngay. Mình nói 3 giờ, chứ chưa bao giờ chờ quá 2 tiếng để trả lời họ. Dỹ nhiên, nhiều khi họ gửi yêu cầu, câu hỏi cần thời gian để trả lời, nhưng mình trả lời sớm bằng cách nào? Mình sẽ nói cám ơn email và mình sẽ quay lại với họ trong ngày XX và đó là 1 lời hứa mình không bao giờ sai. (thật ra 1 lần duy nhất trong đời, 1 lần duy nhất thất hứa vì mình không có thông tin, nhưng có ghi thư xin lỗi trước ngày deadline 2 ngày, báo họ mình không thể cho họ report theo deadline). Nhưng việc trả lời, báo cho họ yên tâm là mình sẽ chịu trách nhiệm với các câu hỏi của họ là mình luôn trả lời ngay lập tức! 

2)   Mình luôn để khách hang là người im lặng cuối cùng. Nghĩa là mình luôn email lại cám ơn. Và khách hang là người im lặng – nghĩa là họ đã ô kê. 

3)   Nếu mình không hiểu gì, mình sẽ hỏi. Mình biết và cũng ngại làm phiền họ, nên 1 khi mình đặt câu hỏi, mình thường a) tìm hiểu các câu trả lời 1 mình trước, và chỉ hỏi những thứ mình không tìm được câu trả lời b) viết mail cực kì ngắn và súc tích, gạch đầu dòng thôi, vì họ đâu có thời gian mà dây dưa “dear anh S kính mến câu lòng thòng lịch sự vô tích sự” :p. 

4)   Nếu mình cần ủn đít khách hang, mình sẽ phải làm, nhưng dĩ nhiên, luôn luôn cho họ lí do tại sao. Chứ không khi không mà làm, vì mình ở thế người bán, không phải người mua. Nên ví như mình cần họ trả lời sớm, mình không thể nói họ như với đồng nghiệp “tui có thể có câu trả lời trong xxx, hoặc deadline là ngày xxx” Mình không nói thế được. Mình sẽ nói “sau khi nhận được câu trả lời của anh, tui sẽ xúc tiến ngay, vì như đã thỏa thuận, bên tui sẽ gửi report ngày xxx – nói ngày để họ hiểu deadline cũng cận kề lắm” hoặc rõ hơn nữa, thì them ra “tụi tui cần XX working day để hoàn thành – cho họ biết mình cần chính xác thời gian, để họ liệu mà gửi mai cho mình”. Túm lại luôn cho họ biết tại sao 1 cách lịch sự. Tất cả các khách hang của mình đều hiểu điều đó, có người còn nói hẳn “báo tui deadline để tui còn trả lời cô cho đúng tiến độ”. 

5)   Mình sẽ không nói không với yêu cầu khách hang, dù câu hỏi của họ có khó tới nào. Mình luôn nói để tui thử và trả lời chị trong ngày xx – 1 deadline, 1 lời hứa và luôn giữ! Mình không thích nói sẽ quay lại sớm – sớm là khi nào má! 

6)   Nếu không làm được, mình sẽ luôn nói không và TẠI SAO. VÀ luôn cho họ 1 vài cách khác, 1 vài gợi ý khác trong phạm vi của mình. 

Khong phải khoe, nhưng hôm nay, mình gửi mail cho anh khách hang dễ thương người Ý. Sau 1 tuần mình không nói gì với ảnh và ảnh rất tin tưởng mình, không bao giờ truy hỏi, mình đưa hóa đơn là trả ngay không coi số giờ, kiểm trac oi mình có ăn gian, có nói quá công việc hay không. Hôm nay mình không có gì trong tay để báo với anh cả. Nhưng mình vẫn mail cho anh yên tâm và nói tôi đang nói chuyện với bên ABC, họ hứa, … Bên xyz quay lại hứa nhưng chưa có cái gì rõ rang. Tui sẽ quay lại với anh trong tuần sau để báo tình hình” 

Vì đặt bản than mình trong vai trò ảnh, mình cần phải biết công việc mình đi đến đâu rồi. Dậm chân hay đang đi thì mình đều phải biết. Viết 1 mail có 2 dòng, không tốn gì của mình hết. Nhưng hài lòng khách hang, hài lòng đối tác, giúp người ta tin tưởng mình, người ta hiểu ừ, con Thy nó đang theo dõi 2 case đó chứ nó không trốn đi du lịch, mình có thể ăn ngủ khỏe chờ tin nó vào tuần sau. 

Mình viết dòng này trong 1 tâm trạng… hơi bị bức xúc. Hahahah! 

Mình không rõ do 1 số anh chị em không muốn nói không, hay không muốn làm phiền lòng nhau mà … im lặng. Nhưng mình nghĩ đã đến lúc cần học nói không 1 cách lịch sự, rành rọt, tự đưa ra lời hứa và làm đúng lời hứa, đúng deadline để còn làm việc với các công ty to bự, đối tác nước ngoài. Vì nước ngoài họ có nhiều nhà cung cấp, nhiều đối tác, dây xích khác nhau. Cần phải pro, phải thẳng và song phẳng (không kém phần lịch sự :p) để còn nhận được sự tin tưởng. Ví như mình đây, sau khi rượt bắt trốn tìm với 1 vài công ty mình nói thôi, để mình tìm người bán hang mới. 

Tiếng anh có 1 câu rất hay “agree to disagree” nghĩa kiểu đồng ý với việc không đồng ý. Nghĩa là dù họ không đồng ý, họ cũng sẽ nói ra, tôn trọng ý kiến người khác. 

Không đồng ý và nói ra trong 1 phân cảnh bình đẳng, tôn trọng là nhằm tao tiến bộ cho nhau. Đó là lí do ở Mỹ, các cuộc tranh cử có debate – tranh luận. Hãy mạnh dạn nói ra đi các bạn! 

1 số bạn sẽ nói chắc 1 số anh chị thời xưa toàn nói yes là do bất bình đẳng ngôn ngữ. Mình đồng ý là có! Nhưng hiện tại bây giờ, mình nói chuyện với mấy anh chị đối tác bằng tiếng Việt. Và mình chỉ có thể … tưởng tượng mọi người im ru bà rù vì không thích làm việc? không cần bán hang cho mình, dù giá cả bên mình thỏa thuận đề huề, đâu có ép. 

Vẫn 1 câu hỏi không lời đáp! Hic!!!